Historia – Kampania polska

Ilustracja przedstawiająca  polskich zesłańców na Syberii, z barakami w tle i rosyjskimi żołnierzami pilnującymi porządku. Zimowy krajobraz oraz surowe warunki podkreślają atmosferę trudów i wytrwałości.

Kampania polska

Kampania polska 1939 roku

Kampania polska 1939 roku, znana także jako Wrzesień 1939, była pierwszym dużym konfliktem zbrojnym II wojny światowej. W wyniku agresji Niemiec i ZSRR, Polska znalazła się w stanie wojny z dwoma totalitarnymi mocarstwami. Pomimo bohaterskiej obrony, Polska została pokonana, a jej terytorium podzielone między Niemcy i ZSRR. Mimo klęski, kampania polska miała ogromne znaczenie, zarówno z militarnego, jak i politycznego punktu widzenia, stanowiąc początek globalnego konfliktu, który pochłonął całą Europę.

Przyczyny wybuchu kampanii

Po wybuchu II wojny światowej w 1939 roku, Polska stała się celem niemieckiej agresji. Powodem ataku były przede wszystkim ambicje terytorialne Niemiec, które dążyły do poszerzenia swojej przestrzeni życiowej na wschód. W ramach niemieckich planów ekspansjonistycznych, Polska stanowiła pierwszy cel, a 1 września 1939 roku, Niemcy zaatakowały Polskę, co stało się bezpośrednią przyczyną wybuchu II wojny światowej.

Dodatkowo, po podpisaniu 23 sierpnia 1939 roku Paktu Ribbentrop-Mołotow między Niemcami a ZSRR, Polska znalazła się w sytuacji, w której zarówno Niemcy, jak i ZSRR miały ambicje rozbioru Polski. Pakt przewidywał podział terytorium Polski między dwa mocarstwa, co miało kluczowe znaczenie dla przebiegu wojny.

Początek kampanii

Niemiecka ofensywa

1 września 1939 roku o godzinie 4:45 rano niemieckie siły zbrojne, bez wypowiedzenia wojny, rozpoczęły atak na Polskę. Agresja Niemiec opierała się na tzw. wojnie błyskawicznej (Blitzkrieg), której celem było jak najszybsze złamanie oporu przeciwnika poprzez użycie szybkich, zmasowanych uderzeń lotniczych i pancernych. Niemieckie dywizje pancerne (tzw. panzerwaffe) i lotnictwo (Luftwaffe) atakowały w głębi kraju, przełamując linie obrony i kierując się ku centralnym regionom Polski.

Atak niemiecki był dobrze zaplanowany i zrealizowany. Siły niemieckie zaatakowały Polskę z trzech stron: z zachodu, północy i południa. Główne uderzenie miało miejsce wzdłuż granicy niemiecko-polskiej, a polska armia, mimo dużych starań, nie była w stanie zatrzymać niemieckiej ofensywy.

Obrona Polski

Polska armia podjęła zdecydowaną obronę, ale była znacznie słabsza pod względem liczby czołgów, samolotów i broni pancernej. Polacy walczyli w wielu miejscach kraju, stawiając opór w takich bitwach jak Bitwa pod Mokrą, Bitwa pod Wizną i Bitwa nad Bzurą, które stały się symbolem bohaterskiego oporu wobec przeważających sił niemieckich. Mimo to, z powodu braków w zaopatrzeniu i silniejszego przeciwnika, polskie siły zostały zmuszone do odwrotu.

ZSRR wkracza do Polski

W wyniku tajnych uzgodnień zawartych w Paktcie Ribbentrop-Mołotow, 17 września 1939 roku, ZSRR zaatakowało Polskę od wschodu. Armia Czerwona, mając znacznie większą liczebność, rozpoczęła szybki marsz w kierunku zachodnim. Polscy żołnierze, którzy wcześniej walczyli z Niemcami, zostali zmuszeni do walki na dwóch frontach, co znacznie pogorszyło ich sytuację.

ZSRR zajął wschodnią część Polski, a polskie władze i siły wojskowe zostały zmuszone do wycofania się na południowy wschód, w kierunku Rumunii, gdzie miały nadzieję uzyskać pomoc międzynarodową. Niestety, w wyniku niemiecko-sowieckiego podziału Polski, Polska została rozbita, a jej terytorium podzielone między Niemcy i ZSRR.

Kluczowe bitwy kampanii wrześniowej

Bitwa nad Bzurą

Bitwa nad Bzurą, stoczona między 9 a 22 września 1939 roku, była największą bitwą kampanii wrześniowej. Walki toczyły się na terenie centralnej Polski, gdzie polskie siły zbrojne podjęły próbę kontrofensywy przeciwko niemieckim wojskom. Pomimo początkowych sukcesów, kontrofensywa została zatrzymana przez przeważające siły niemieckie, a polskie oddziały poniosły ciężkie straty.

Bitwa pod Wizną

Bitwa pod Wizną, która miała miejsce w dniach 7–10 września 1939 roku, była jednym z najbardziej dramatycznych epizodów kampanii wrześniowej. Grupa polskich żołnierzy, licząca około 700 ludzi, broniła strategicznego odcinka granicy przed niemiecką armią, która liczyła ponad 40 tys. żołnierzy. Polacy, mimo znacznej przewagi wroga, stawili zaciekły opór przez kilka dni, co stało się symbolem bohaterskiego oporu.

Bitwa pod Mokrą

Bitwa pod Mokrą, stoczona 1 września 1939 roku, była jednym z pierwszych starć z niemiecką armią. Polskie siły, składające się głównie z kawalerii, stawiły opór niemieckim czołgom, zatrzymując je na kilka godzin. Mimo że bitwa zakończyła się klęską, walka pod Mokrą była symbolem odwagi i determinacji polskich żołnierzy.

Zakończenie kampanii

Po wkroczeniu ZSRR do Polski i rozbiciu polskich sił, 6 października 1939 roku, ostatnie oddziały Wojska Polskiego podjęły próbę oporu w Bitwie pod Kockiem, która była ostatnią bitwą kampanii wrześniowej. Po jej zakończeniu, Polska znalazła się pod okupacją niemiecką i sowiecką, a polska armia została zmuszona do wycofania się na uchodźstwo.

Skutki kampanii

Kampania wrześniowa zakończyła się porażką Polski, która utraciła niepodległość na wiele lat. Podział kraju między Niemcy i ZSRR oznaczał, że Polska stała się strefą wpływów dwóch totalitarnych mocarstw. Pomimo przegranej, kampania polska stanowiła początek walki o wolność i niepodległość, która trwała przez całą II wojnę światową.

Podsumowanie

Kampania polska 1939 roku była jednym z najważniejszych i najbardziej tragicznych wydarzeń w historii Polski. Mimo heroicznego oporu, Polska została pokonana przez Niemcy i ZSRR, a jej terytorium zostało podzielone. Kampania wrześniowa pokazała determinację polskich żołnierzy i ludności cywilnej w obronie ojczyzny, a także stała się symbolem rozpoczęcia II wojny światowej.

 

Kampania polska (kampania wrześniowa) – poziom dopuszczający (ocena 2)

Lokalizacja w czasie

  1. Atak III Rzeszy na Polskę:
    • 1 września 1939 roku – rozpoczęcie II wojny światowej atakiem Niemiec na Polskę.
  2. Atak ZSRR na Polskę:
    • 17 września 1939 roku – Armia Czerwona wkroczyła na wschodnie terytoria Polski, realizując tajny protokół paktu Ribbentrop-Mołotow.

Lokalizacja w czasie i przestrzeni bitwy nad Bzurą

  1. Bitwa nad Bzurą:
    • 9–18 września 1939 roku – największa bitwa kampanii wrześniowej, stoczona na zachód od Warszawy w rejonie rzeki Bzury.
    • Wojska polskie pod dowództwem generałów Tadeusza Kutrzeby i Władysława Bortnowskiego próbowały przeprowadzić kontratak na niemieckie siły.

„Atak Niemiec rozpoczął się 1 września, ZSRR wkroczył 17 września, a bitwa nad Bzurą trwała od 9 do 18 września.”

Postać: Henryk Sucharski

  • Dowódca obrony Westerplatte, które przez 7 dni (1–7 września 1939 roku) odpierało niemieckie ataki. Westerplatte stało się symbolem polskiego oporu.

„Henryk Sucharski dowodził obroną Westerplatte – symbolem bohaterstwa kampanii wrześniowej.”

Etapy kampanii wrześniowej

  1. Atak Niemiec (1–16 września):
    • Niemcy rozpoczęli wojnę 1 września 1939 roku atakiem na Westerplatte, Wieluń i inne miasta. Wojska niemieckie szybko przełamały polską obronę dzięki taktyce Blitzkriegu.
  2. Atak ZSRR (17 września):
    • Armia Czerwona wkroczyła na wschodnie terytoria Polski, zajmując Lwów, Wilno i inne miasta.
  3. Kapitulacja Warszawy (28 września):
    • Po ciężkich walkach Warszawa poddała się wojskom niemieckim.

„Kampania wrześniowa obejmowała atak Niemiec, wkroczenie ZSRR i kapitulację Warszawy.”

Kluczowe wydarzenia kampanii wrześniowej

  1. Obrona Westerplatte:
    • Symboliczny początek wojny – 7-dniowa obrona niewielkiej polskiej placówki wojskowej.
  2. Bitwa pod Wizną (7–10 września):
    • „Polskie Termopile” – niewielkie polskie siły dowodzone przez Władysława Raginisa przez trzy dni broniły się przed przeważającymi siłami niemieckimi.
  3. Bitwa nad Bzurą (9–18 września):
    • Największe starcie kampanii, które miało na celu odciążenie oblężonej Warszawy.
  4. Wkroczenie wojsk sowieckich (17 września):
    • ZSRR złamało pakt o nieagresji i zaatakowało Polskę od wschodu, przesądzając o klęsce kampanii.

„Kluczowe wydarzenia to obrona Westerplatte, bitwa pod Wizną, bitwa nad Bzurą i wkroczenie ZSRR.”

Przykłady zbrodni hitlerowskich w Polsce

  1. Bombardowanie Wielunia (1 września 1939 roku):
    • Niemcy zbombardowali miasto Wieluń, zabijając ok. 1200 cywilów – było to jedno z pierwszych masowych bombardowań wojny.
  2. Zbrodnie Wehrmachtu i Einsatzgruppen:
    • Masowe egzekucje polskich cywilów i jeńców wojennych na zajętych terenach.
  3. Zamordowanie obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku (1 września 1939 roku):
    • Po zdobyciu Poczty Polskiej Niemcy rozstrzelali jej obrońców.

„Zbrodnie hitlerowskie obejmowały bombardowanie Wielunia, egzekucje ludności cywilnej i mordowanie jeńców wojennych.”

Ilustracja przedstawiająca scenę „Pracy u podstaw,” gdzie nauczyciel w skromnej wiejskiej szkole uczy dzieci i dorosłych podstaw czytania i pisania. Obrazy oddają atmosferę wspólnoty, nadziei i dążenia do postępu przez edukację.

Kampania polska (kampania wrześniowa) – poziom dostateczny (ocena 3)

Pojęcia

  1. Blitzkrieg (wojna błyskawiczna):

    • Niemiecka strategia wojny polegająca na szybkim przełamywaniu linii obrony przeciwnika przy użyciu zmasowanych ataków czołgów, piechoty i lotnictwa. Zastosowana w kampanii wrześniowej pozwoliła Niemcom na szybkie zajęcie większości Polski.

  2. Bitwa graniczna (1–3 września 1939):

    • Pierwsze starcia polskiej armii z Niemcami przy granicach Polski. Wojska polskie próbowały zatrzymać natarcie niemieckie, ale zostały zmuszone do odwrotu.

  3. Dziwna wojna:

    • Określenie działań Francji i Wielkiej Brytanii, które po wypowiedzeniu wojny Niemcom 3 września 1939 roku nie podjęły ofensywy na froncie zachodnim, mimo zobowiązań sojuszniczych wobec Polski.

„Blitzkrieg pozwolił Niemcom szybko pokonać polską armię, podczas gdy Francja i Wielka Brytania ograniczyły się do biernych działań w dziwnej wojnie.”

Lokalizacja w czasie i przestrzeni

  1. Bitwa graniczna (1–3 września 1939):
    • Pierwsze starcia przy granicach Polski, m.in. w rejonie Mławy i na Śląsku.
  2. Bitwa pod Wizną (8–10 września 1939):
    • Obrona przez polskie wojska pod dowództwem Władysława Raginisa niewielkiego odcinka frontu przed przeważającymi siłami niemieckimi. Określana jako „Polskie Termopile”.
  3. Bitwa pod Kockiem (2–6 października 1939):
    • Ostatnia bitwa kampanii wrześniowej. Wojska Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” dowodzone przez gen. Franciszka Kleeberga stawiły opór Niemcom, po czym skapitulowały.

„Bitwa graniczna (1–3 IX) zapoczątkowała kampanię wrześniową, bitwa pod Wizną (8–10 IX) była heroiczna, a bitwa pod Kockiem (2–6 X) zakończyła działania zbrojne.”

Postacie

  1. Władysław Raginis:
    • Dowódca bitwy pod Wizną, który popełnił samobójstwo, nie chcąc oddać się w ręce Niemców.
  2. Edward Rydz-Śmigły:
    • Naczelny Wódz Wojska Polskiego podczas kampanii wrześniowej. Po wkroczeniu ZSRR rozkazał polskim oddziałom wycofać się na Węgry i do Rumunii.
  3. Tadeusz Kutrzeba:
    • Dowódca Armii „Poznań”, który przeprowadził największy kontratak kampanii wrześniowej w bitwie nad Bzurą.
  4. Stefan Starzyński:
    • Prezydent Warszawy, który kierował obroną miasta przed Niemcami. Stał się symbolem patriotyzmu.

„Raginis walczył pod Wizną, Rydz-Śmigły dowodził kampanią, Kutrzeba kontratakował nad Bzurą, a Starzyński bronił Warszawy.”

Charakterystyka etapów kampanii wrześniowej

  1. Bitwa graniczna (1–3 września):
    • Wojska polskie próbowały zatrzymać niemiecką ofensywę na granicach, ale przewaga techniczna i liczebna Niemców zmusiła Polaków do odwrotu.
  2. Ofensywa niemiecka (4–17 września):
    • Niemcy przełamali polskie linie obrony, zajmując większość kraju. Warszawa została oblężona.
  3. Wkroczenie ZSRR (17 września):
    • Armia Czerwona zaatakowała Polskę od wschodu, realizując postanowienia paktu Ribbentrop-Mołotow.
  4. Ostatnie walki (18 września – 6 października):
    • Oddziały polskie, mimo przewagi wroga, kontynuowały walkę, m.in. pod Kockiem, gdzie zakończyła się kampania wrześniowa.

„Kampania wrześniowa obejmowała bitwę graniczną, ofensywę niemiecką, wkroczenie ZSRR i ostatnie starcia w październiku.”

Zbrodnie niemieckie i sowieckie wobec polskich jeńców i ludności cywilnej

  1. Niemieckie zbrodnie:

    • Bombardowanie Wielunia: Zginęło ok. 1200 cywilów – jedno z pierwszych masowych bombardowań wojny.
    • Egzekucje jeńców: Wehrmacht rozstrzeliwał polskich żołnierzy, m.in. pod Ciepielowem (8 września 1939).
    • Likwidacja ludności cywilnej: Einsatzgruppen przeprowadzały masowe mordy na polskich Żydach i elitach intelektualnych.

  2. Sowieckie zbrodnie:

    • Egzekucje jeńców wojennych: Tysiące polskich żołnierzy wziętych do niewoli przez Armię Czerwoną zostało zamordowanych.
    • Początek represji na Kresach Wschodnich: Sowieci rozpoczęli deportacje ludności polskiej na Syberię.

„Zbrodnie niemieckie i sowieckie obejmowały bombardowania, egzekucje jeńców i represje wobec ludności cywilnej.”

Ilustracja przedstawiająca „Rugi Pruskie” – masowe wysiedlenia Polaków z ziem pruskich. Obrazy oddają atmosferę niepewności i smutku, ukazując rodziny opuszczające swoje domy z całym dobytkiem.

Kampania polska (kampania wrześniowa) – poziom dobry (ocena 4)

Pojęcia

  1. Prowokacja gliwicka (31 sierpnia 1939 roku):

    • Inscenizowany przez Niemców atak na radiostację w Gliwicach, który miał być pretekstem do rozpoczęcia agresji na Polskę. Niemieccy funkcjonariusze przebrani za Polaków zaatakowali radiostację, nadając komunikat antyniemiecki.

  2. Einsatzgruppen:

    • Specjalne niemieckie oddziały policyjne i wojskowe, które zajmowały się likwidacją polskiej elity, inteligencji i ludności żydowskiej na terenach zajętych przez Wehrmacht.

„Prowokacja gliwicka była pretekstem do wojny, a Einsatzgruppen odpowiadały za zbrodnie na Polakach.”

Lokalizacja w czasie

  1. Prowokacja gliwicka:
    • 31 sierpnia 1939 roku – pretekst do niemieckiej inwazji na Polskę.
  2. Upadek Warszawy:
    • 28 września 1939 roku – po oblężeniu i ciężkich bombardowaniach Warszawa poddała się wojskom niemieckim.
  3. Kapitulacja Helu:
    • 2 października 1939 roku – ostatni punkt oporu w Polsce, gdzie załoga Helu broniła się przez ponad miesiąc.

„Kampania wrześniowa rozpoczęła się 1 września, a ostatni punkt oporu – Hel – poddał się 2 października.”

Lokalizacja w przestrzeni

  • Kierunki natarcia wojsk niemieckich:
    • Północ: Grupa Armii „Północ” uderzyła z Prus Wschodnich na Pomorze i Warszawę.
    • Południe: Grupa Armii „Południe” nacierała z Dolnego Śląska przez Kraków w kierunku Lwowa.
    • Centrum: Główne natarcie skierowane na Warszawę, wspierane przez ataki z flank.

„Wojska niemieckie nacierały z Prus, Dolnego Śląska i centrum, kierując się na Warszawę i Lwów.”

Postacie

  1. Franciszek Kleeberg:
    • Dowódca Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie”, która stoczyła ostatnią bitwę kampanii pod Kockiem (2–6 października 1939 roku).
  2. Franciszek Dąbrowski:
    • Zastępca dowódcy obrony Westerplatte, który kierował obroną w kluczowych momentach.

„Kleeberg dowodził ostatnimi walkami pod Kockiem, a Dąbrowski bronił Westerplatte.”

Działania dywersyjne Niemców przed wybuchem wojny

  1. Prowokacja gliwicka (31 sierpnia 1939 roku):

    • Inscenizacja rzekomego ataku Polaków na radiostację gliwicką przez niemieckich agentów.

  2. Sabotaż i prowokacje:

    • Niemcy organizowali sabotaże na polskiej infrastrukturze, m.in. kolejowej i komunikacyjnej.
    • Niemiecka mniejszość w Polsce była wykorzystywana do prowadzenia działań wywrotowych przeciwko państwu polskiemu.

„Prowokacja gliwicka i sabotaż mniejszości niemieckiej miały przygotować grunt pod agresję.”

Okoliczności agresji ZSRR na Polskę

  1. Pakt Ribbentrop-Mołotow (23 sierpnia 1939 roku):
    • Tajny protokół zakładał podział terytoriów Europy Środkowo-Wschodniej między Niemcy a ZSRR, w tym rozbiór Polski.
  2. Atak ZSRR (17 września 1939 roku):
    • Sowieci wkroczyli do Polski, łamiąc pakt o nieagresji i tłumacząc agresję koniecznością ochrony ludności ukraińskiej i białoruskiej na Kresach.
  3. Brak wsparcia aliantów:
    • Francja i Wielka Brytania nie podjęły działań przeciwko ZSRR, koncentrując się na wojnie z Niemcami.

„Agresja ZSRR była efektem paktu Ribbentrop-Mołotow, a Polska została osamotniona przez aliantów.”

Przyczyny przegranej Polski we wrześniu 1939 r.

  1. Przewaga techniczna Niemiec:
    • Niemcy dysponowali nowoczesnymi czołgami, lotnictwem i skuteczną taktyką Blitzkriegu, co pozwoliło im szybko przełamać polską obronę.
  2. Brak wsparcia sojuszników:
    • Francja i Wielka Brytania, mimo zobowiązań sojuszniczych, nie podjęły ofensywy przeciwko Niemcom.
  3. Dwufrontowa wojna:
    • Wkroczenie ZSRR 17 września 1939 roku przesądziło o klęsce Polski, która musiała bronić się na dwóch frontach.
  4. Rozproszenie polskich sił:
    • Polska armia była rozproszona wzdłuż granic, co utrudniało skuteczną obronę.

„Polska przegrała z powodu przewagi technicznej Niemiec, braku wsparcia sojuszników, dwufrontowej wojny i rozproszenia sił.”

Ilustracja przedstawiająca Poznański Bazar, ukazująca jego rolę jako centrum polskiego życia społecznego i politycznego w XIX wieku.

Kampania polska (kampania wrześniowa) – poziom bardzo dobry (ocena 5)

Pojęcie: przedmoście rumuńskie

  • Przedmoście rumuńskie to koncepcja strategiczna polskiego dowództwa, zakładająca obronę południowo-wschodnich terenów Polski w rejonie granicy z Rumunią.
  • Plan ten przewidywał ewentualną ewakuację rządu, dowództwa i części wojsk do Rumunii, gdzie miano oczekiwać pomocy od sojuszników (Francji i Wielkiej Brytanii).

„Przedmoście rumuńskie miało stanowić ostatni punkt obrony i miejsce koncentracji polskich sił w razie klęski na froncie.”

Lokalizacja w czasie: defilada niemiecko-sowiecka w Brześciu (22 września 1939)

  • 22 września 1939 roku w zajętym przez ZSRR Brześciu nad Bugiem odbyła się defilada niemiecko-sowiecka, symbolizująca współpracę obu agresorów w rozbiorze Polski.
  • W defiladzie uczestniczyły oddziały Wehrmachtu i Armii Czerwonej. Była to manifestacja realizacji ustaleń paktu Ribbentrop-Mołotow.

„Defilada w Brześciu była symbolem współpracy Niemiec i ZSRR w rozbiorze Polski.”

Postacie

  1. Władysław Langner:

    • Dowódca obrony Lwowa. 22 września 1939 roku, po kilkudniowych walkach z Niemcami i Sowietami, zdecydował się na kapitulację miasta wobec Armii Czerwonej.

  2. Juliusz Rómmel:

    • Dowódca Armii „Łódź” i dowódca obrony Warszawy w ostatnich dniach września 1939 roku. Odegrał kluczową rolę w organizacji obrony stolicy.

  3. Józef Unrug:

    • Dowódca Floty i obrony wybrzeża. Kierował walkami w rejonie Helu, który był jednym z ostatnich punktów oporu podczas kampanii wrześniowej.

„Langner bronił Lwowa, Rómmel organizował obronę Warszawy, a Unrug dowodził obroną wybrzeża.”

Porównanie potencjału militarnego stron konfliktu

  1. III Rzesza:

    • Dysponowała nowoczesną armią liczącą ponad 1,8 mln żołnierzy, 2800 czołgów i 2000 samolotów. Niemcy wykorzystali taktykę Blitzkriegu, która okazała się kluczowa w szybkim przełamywaniu polskich linii obrony.

  2. ZSRR:

    • Armia Czerwona liczyła ponad 1 mln żołnierzy, dysponowała znaczną liczbą czołgów i samolotów, które pozwoliły na szybkie zajęcie Kresów Wschodnich.

  3. Polska:

    • Armia polska liczyła ok. 950 tys. żołnierzy, 600 czołgów i 400 samolotów. Mimo dużej liczby żołnierzy, brak nowoczesnego wyposażenia i odpowiedniej strategii obronnej utrudnił skuteczną walkę z przeważającymi siłami wroga.

„Polska miała dwa razy mniej żołnierzy niż Niemcy i ZSRR, a przewaga technologiczna wroga przesądziła o klęsce.”

Znaczenie przedmościa rumuńskiego w planach Polski

  1. Ostatni punkt obrony:

    • Plan zakładał stworzenie silnego ośrodka obrony na południowym wschodzie kraju, skąd można było kontrolować dostawy broni przez Rumunię i utrzymać kontakt z sojusznikami.

  2. Ewakuacja władz i wojska:

    • Po upadku większości terytorium Polski przedmoście rumuńskie miało być miejscem koncentracji wojska i rządu, a w razie konieczności – ewakuacji do Rumunii.

  3. Niewykorzystany potencjał:

    • Koncepcja upadła wraz z wkroczeniem ZSRR, co uniemożliwiło realizację planu obrony południowo-wschodniej części kraju.

„Przedmoście rumuńskie miało być strategicznym punktem obrony i ewakuacji, ale agresja ZSRR przekreśliła te plany.”

Decyzje polityczne władz II RP podczas kampanii wrześniowej

  1. Brak ofensywy sojuszników:

    • Rząd polski liczył na szybkie wsparcie Francji i Wielkiej Brytanii, ale „dziwna wojna” na froncie zachodnim sprawiła, że sojusznicy nie podjęli działań ofensywnych przeciwko Niemcom.

  2. Ewakuacja rządu i naczelnego dowództwa:

    • 17 września 1939 roku, po wkroczeniu ZSRR, władze polskie i naczelne dowództwo podjęły decyzję o ewakuacji do Rumunii. Decyzja ta była krytykowana za pozostawienie kraju bez kierownictwa.

  3. Odporność obrony cywilnej i wojskowej:

    • Mimo klęski militarnej, polskie społeczeństwo i armia stawiały heroiczny opór, czego symbolem były obrona Warszawy i Helu.

„Polskie władze liczyły na sojuszników i planowały ewakuację, ale społeczeństwo stawiało heroiczny opór mimo klęski.”

Kampania polska (kampania wrześniowa) – poziom celujący (ocena 6)

Ocena przygotowań Polski do konfliktu z Niemcami i ZSRR

  1. Przygotowania militarne:

    • Stan armii polskiej: Polska armia liczyła ok. 950 tys. żołnierzy, ale brakowało jej nowoczesnego wyposażenia, np. czołgów i samolotów.
    • Plany obronne: Plan „Zachód” zakładał obronę granic Polski przed Niemcami, ale nie uwzględniał możliwości jednoczesnej wojny z ZSRR.
    • Brak zmodernizowanego przemysłu wojennego: Polska nie zdążyła unowocześnić przemysłu zbrojeniowego, a budżet wojskowy był niewystarczający, co wpłynęło na ograniczoną ilość broni pancernej i lotnictwa.

  2. Przygotowania dyplomatyczne:

    • Polska starała się balansować między Niemcami i ZSRR, podpisując układy o nieagresji w latach 30.
    • Sojusze z Francją i Wielką Brytanią miały gwarantować wsparcie w razie agresji Niemiec, jednak Polska nie była wystarczająco zabezpieczona przed podwójnym atakiem.

  3. Podsumowanie:

    • Polska była przygotowana do wojny obronnej z Niemcami, ale brakowało planu na wypadek agresji ZSRR. Przewaga technologiczna wroga oraz brak nowoczesnego przemysłu wojennego wpłynęły na klęskę kampanii.

„Polska przygotowała się do wojny z Niemcami, ale brak nowoczesnego sprzętu i planu na wypadek agresji ZSRR przesądziły o jej klęsce.”

Ocena postawy Wielkiej Brytanii i Francji wobec wojny obronnej Polski

  1. Sojusznicze zobowiązania:

    • Wielka Brytania i Francja zobowiązały się do udzielenia pomocy Polsce w razie niemieckiej agresji (sojusz z Francją z 1921 roku, gwarancje brytyjskie z marca 1939 roku).
    • Po niemieckim ataku na Polskę (1 września 1939) oba państwa wypowiedziały wojnę Niemcom 3 września, ale nie podjęły aktywnych działań militarnych.

  2. „Dziwna wojna” na Zachodzie:

    • Mimo posiadania przewagi liczebnej, Francja ograniczyła się do symbolicznej ofensywy w Zagłębiu Saary, która nie miała wpływu na przebieg wojny w Polsce.
    • Wielka Brytania koncentrowała się na obronie własnych wysp, nie angażując się militarnie w Europie Środkowo-Wschodniej.

  3. Konsekwencje dla Polski:

    • Brak aktywnego wsparcia aliantów zachodnich pozwolił Niemcom skoncentrować siły na froncie wschodnim i przyspieszył upadek Polski.
    • Polska została osamotniona wobec agresji ZSRR 17 września 1939 roku, a alianci zachodni nie podjęli działań w tej sprawie.

  4. Podsumowanie oceny:

    • Postawa Wielkiej Brytanii i Francji była rozczarowująca. Zobowiązania sojusznicze okazały się niewystarczające, a brak ofensywy na froncie zachodnim przesądził o osamotnieniu Polski w walce.

„Alianci zachodni wypowiedzieli wojnę Niemcom, ale ich brak działań militarnych pozostawił Polskę bez wsparcia.”

Ocena postawy naczelnego dowództwa i władz polskich w czasie wojny obronnej

  1. Postawa naczelnego dowództwa:

    • Edward Rydz-Śmigły: Naczelny Wódz był krytykowany za błędy strategiczne, takie jak rozproszenie sił wzdłuż granic, co utrudniło skuteczną obronę.
    • Brak dostatecznej komunikacji między poszczególnymi armiami doprowadził do chaotycznego przebiegu kampanii.
    • Decyzja o ewakuacji do Rumunii (17 września 1939 roku) była odbierana jako opuszczenie kraju w najtrudniejszym momencie.

  2. Decyzje polityczne władz:

    • Rząd polski, licząc na szybkie wsparcie aliantów, nie przygotował się na długotrwałą wojnę obronną ani na agresję ZSRR.
    • Po wkroczeniu Sowietów rząd i naczelne dowództwo zdecydowały się na ewakuację do Rumunii, co spotkało się z krytyką zarówno w kraju, jak i na arenie międzynarodowej.

  3. Obrona cywilna i wojskowa:

    • Mimo błędów dowództwa, polscy żołnierze i cywile wykazali się ogromnym bohaterstwem w walkach o Westerplatte, Warszawę, Hel i Wiznę.
    • Społeczeństwo polskie odegrało kluczową rolę w organizacji oporu, co stało się symbolem patriotyzmu.

  4. Podsumowanie oceny:

    • Naczelne dowództwo i władze polskie popełniły błędy strategiczne, ale heroiczna postawa żołnierzy i ludności cywilnej stała się symbolem walki o niepodległość.

„Polskie dowództwo popełniło błędy, ale heroizm żołnierzy i społeczeństwa pozostaje niezaprzeczalnym osiągnięciem.”

Podsumowanie ogólne

Kampania wrześniowa była wynikiem wielu czynników: przewagi militarnej wroga, braku wsparcia sojuszników i błędów strategicznych polskiego dowództwa. Mimo to, heroizm żołnierzy i społeczeństwa pozostaje symbolem oporu wobec agresorów. Polska została zdradzona przez aliantów zachodnich, a jej położenie geopolityczne między dwoma potęgami (Niemcami i ZSRR) przesądziło o klęsce.

„Kampania wrześniowa to historia heroicznego oporu Polski w obliczu przeważających sił wroga i braku wsparcia ze strony sojuszników.”