HIT – Polska Rzeczpospolita Ludowa za czasów Edwarda Gierka (1971–1976)

Scena przedstawia Polskę za czasów Edwarda Gierka w latach 70. Na pierwszym planie widoczni są robotnicy przy nowo powstałej fabryce, symbolizującej dynamiczny rozwój przemysłowy i gospodarczy tamtego okresu. W tle wznoszą się modernistyczne bloki mieszkalne, ukazujące urbanizację i modernizację kraju. Jednak w dalszym planie znajduje się długa kolejka ludzi przed sklepem, co oddaje narastające trudności ekonomiczne i niedobory towarów, które pojawiły się pod koniec jego rządów. Atmosfera łączy optymizm pierwszych lat z narastającą świadomością późniejszego kryzysu.

Polska Rzeczpospolita Ludowa za czasów Edwarda Gierka (1971–1976)

Edward Gierek objął władzę w Polsce w grudniu 1970 roku po fali protestów robotniczych, które doprowadziły do rezygnacji Władysława Gomułki. Okres rządów Gierka był czasem względnej stabilizacji politycznej i dynamicznego rozwoju gospodarczego, choć jego polityka zakończyła się kryzysem ekonomicznym i społecznym.

Główne cechy rządów Edwarda Gierka

Polityka „otwarcia” na społeczeństwo
- Gierek rozpoczął swoje rządy od próby poprawienia wizerunku władzy. Hasło „Pomożecie?” miało zyskać mu poparcie społeczne. Obiecał poprawę warunków życia, wzrost wynagrodzeń i rozwój gospodarczy.
Strategia inwestycji na kredyt
- Gierek postawił na szybki rozwój gospodarki poprzez ogromne inwestycje finansowane głównie kredytami zagranicznymi. Te środki miały modernizować przemysł, budować infrastrukturę i poprawiać standard życia obywateli.
- Kluczowe projekty: budowa Hut Katowice, rozwój przemysłu chemicznego i elektronicznego, a także infrastruktury drogowej (np. rozpoczęcie budowy trasy Katowice-Warszawa).
Poprawa standardu życia
- Wprowadzono programy budowy mieszkań (osiedla z wielkiej płyty), poprawy zaopatrzenia w sklepie oraz podnoszenia płac. Polacy mogli pozwolić sobie na zakup telewizorów, pralek, samochodów (np. Fiat 126p – „Maluch”).
Otwarcie na Zachód
- Gierek nawiązał kontakty z krajami Zachodu, dzięki którym Polska zaciągnęła wielomiliardowe kredyty. Władze importowały zachodnią technologię i towary, co było dużą zmianą w porównaniu z poprzednim okresem.

Osiągnięcia okresu Gierka (1971–1976)

Szybki rozwój gospodarczy
- Wzrost produkcji przemysłowej i budowa nowych zakładów pracy.
- Rozbudowa infrastruktury, w tym dróg, mieszkań i linii kolejowych.
Wzrost dostępności dóbr konsumpcyjnych
- Polacy mieli większy dostęp do produktów, które wcześniej były luksusem, takich jak samochody, sprzęt AGD czy meble.
Stosunkowa stabilizacja polityczna
- W pierwszych latach rządów Gierka władze unikały otwartego konfliktu z robotnikami, a protesty były rzadsze niż za rządów Gomułki.

Problemy i kryzysy

Zależność od kredytów
- Gospodarka Gierka była oparta na zaciąganiu ogromnych kredytów zagranicznych. Początkowo przyniosło to szybki rozwój, ale z czasem Polska miała coraz większe problemy ze spłatą długu, co prowadziło do kryzysu gospodarczego.
Rosnąca inflacja
- Koszty życia rosły, a tempo wzrostu płac nie nadążało za inflacją. W połowie lat 70. zaczęły się pojawiać braki w zaopatrzeniu sklepów.
Wydarzenia Czerwca 1976
- Władze ogłosiły podwyżki cen żywności, co wywołało falę strajków i protestów w Radomiu, Ursusie i Płocku. Protesty zostały brutalnie stłumione, co zrujnowało wizerunek „ludzkiej” władzy Gierka.

Podsumowanie

Lata 1971–1976 za rządów Edwarda Gierka to okres nadziei i względnej poprawy życia w PRL. Jednak polityka oparta na kredytach zagranicznych okazała się krótkowzroczna, prowadząc do narastającego kryzysu gospodarczego i społecznego. Ostatecznie rządy Gierka zapoczątkowały głębszy kryzys PRL, który doprowadził do wydarzeń lat 80. i upadku systemu komunistycznego.

Polska Rzeczpospolita Ludowa w czasach Edwarda Gierka (1971–1976) – Poziom 2

Okres sprawowania funkcji przez Edwarda Gierka:

Edward Gierek pełnił funkcję I Sekretarza KC PZPR w latach 1970–1980.

„Gierek przejął władzę po wydarzeniach Grudnia ’70, obiecując modernizację i poprawę warunków życia Polaków.”

Wyjaśnienie pojęć:

Plan 5-letni (1971–1976):
- Plan gospodarczy zakładający rozwój przemysłu ciężkiego i inwestycje infrastrukturalne, finansowane głównie z kredytów zagranicznych.

„Plan 5-letni Gierka miał być podstawą do szybkiej modernizacji gospodarki, ale doprowadził do zadłużenia kraju.”

Plenum:
- Zgromadzenie partyjne, na którym podejmowano kluczowe decyzje w ramach PZPR.

„Plenum KC PZPR było miejscem, gdzie ustalano kierunki polityki partyjnej.”

Komitet Centralny:
- Najwyższy organ decyzyjny PZPR, nadzorujący realizację polityki partii.

„Komitet Centralny miał decydujący wpływ na politykę wewnętrzną i zagraniczną PRL.”

Biuro Polityczne:
- Wąskie grono członków KC, które podejmowało najważniejsze decyzje polityczne.

„Biuro Polityczne było kluczowym ośrodkiem władzy w PRL.”

Propaganda sukcesu:
- Kampania medialna, mająca na celu przedstawienie osiągnięć gospodarczych epoki Gierka w pozytywnym świetle.

„Propaganda sukcesu kreowała obraz dynamicznego rozwoju Polski, pomijając problemy gospodarcze.”

Sklepy komercyjne:
- Sklepy, w których można było kupić towary niedostępne w zwykłych sklepach, ale po wyższych cenach.

„Sklepy komercyjne były symbolem nierówności dostępu do dóbr w PRL.”

Maluch (samochód):
- Polski Fiat 126p, popularny samochód, który stał się symbolem motoryzacji epoki Gierka.

„Maluch był dostępny dla przeciętnego Polaka, choć jego zakup wymagał oszczędzania lub zapisów.”

Czyn partyjny:
- Akcja społeczna organizowana przez PZPR, polegająca na dobrowolnej pracy społecznej, np. przy budowie infrastruktury.

„Czyn partyjny był elementem propagandy i sposobem mobilizacji społecznej.”

Reorganizacja administracji w 1975 roku:

Podział Polski na 49 województw zamiast wcześniejszych 17, co miało na celu lepsze zarządzanie administracyjne i rozwój regionów.

„Reforma administracyjna miała poprawić efektywność zarządzania, ale zwiększyła biurokrację.”

Zmiany w Konstytucji PRL z 1976 roku:

Wprowadzono zapis o przewodniej roli PZPR w państwie oraz trwałym sojuszu z ZSRR.

„Zmiany w konstytucji zacieśniły podporządkowanie Polski Związkowi Radzieckiemu.”

Scena koncentruje się na industrialnych aspektach otwarcia Polski na Zachód w okresie Edwarda Gierka. Na pierwszym planie widoczni są robotnicy i urzędnicy oglądający nowoczesne maszyny rozładowywane w porcie, co symbolizuje import technologii z krajów Zachodnich. W tle znajduje się zacumowany statek towarowy, podkreślający międzynarodowy charakter handlu. Elementy przedstawiające sklep i obywateli zostały usunięte, aby w pełni skupić uwagę na wymianie technologicznej i przemysłowym rozwoju. Atmosfera obrazu oddaje optymizm i nadzieję na gospodarcze unowocześnienie.

Polska Rzeczpospolita Ludowa w czasach Edwarda Gierka (1971–1976) – Poziom 3

Kariera polityczna Edwarda Gierka:

Wczesna działalność: Gierek rozpoczął swoją karierę polityczną w latach 40., stając się członkiem PZPR. Pracował m.in. w administracji partyjnej w Śląsku, a potem w Komitecie Centralnym.
Wzrost wpływów: W latach 60. Gierek zdobył pozycję w kierownictwie partii, stając się I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Katowicach.
Objęcie władzy: Po wydarzeniach Grudnia 1970, Gierek przejął władzę, stając się I sekretarzem KC PZPR w 1970 roku. Został liderem kraju po upadku Władysława Gomułki.

„Kariera Gierka to historia jego sukcesów w strukturach partyjnych, które doprowadziły go do objęcia najważniejszych stanowisk w państwie.”

Wyjaśnienie pojęć:

Nowelizacja konstytucji:
- Zmiany w Konstytucji PRL z 1976 roku, które miały na celu wzmocnienie roli PZPR i ZSRR w państwie, podkreślając przewodnią rolę partii i sojusz ze Związkiem Radzieckim.

„Nowelizacja konstytucji w 1976 roku wzmocniła autorytarną władzę partii w PRL.”

Najważniejsze wydarzenia i zmiany w Polsce za czasów rządów Gierka:

Gospodarka:
- Wzrost zadłużenia: Gierek zainwestował w rozwój przemysłu i infrastruktury, jednak większość tych inwestycji została sfinansowana kredytami zagranicznymi.
- Pewex i druga Polska: Wzrost dostępu do dóbr luksusowych dzięki sklepom Pewex, finansowanym przez pieniądze z zagranicznych kredytów.
Kultura i sport:
- Rozwój kultury: Gierek dążył do otwarcia Polski na kulturę zachodnią, co pozwoliło na zwiększoną wymianę kulturalną z krajami kapitalistycznymi.
- Sport: Wzrost inwestycji w sport, szczególnie w przygotowanie do igrzysk olimpijskich w Moskwie w 1980 roku.

„Rządy Gierka to czas modernizacji kraju, który jednak odbywał się na kredyt i pod naciskiem wzrastającego zadłużenia.”

Wskazanie elementów polityki Gierka, które zapewniały rządzącym poparcie społeczne:

Propaganda sukcesu: Kampania medialna, która podkreślała osiągnięcia Gierka, takie jak wzrost płac i poprawa warunków życia.
Inwestycje w infrastrukturę: Budowa nowych osiedli mieszkaniowych, dróg, autostrad i innych obiektów, które poprawiały codzienne życie obywateli.
Pewex i dostęp do zachodnich towarów: Popularyzacja sklepów Pewex, które oferowały towary niedostępne w zwykłych sklepach, zwiększając poczucie zadowolenia w społeczeństwie.

„Polityka Gierka opierała się na poprawie warunków życia obywateli poprzez inwestycje, jednak opłacono to zadłużeniem.”

Zmiany wprowadzone w Konstytucji PRL w 1976 roku:

Wzmocnienie roli PZPR: Nowelizacja konstytucji podkreśliła znaczenie partii w polityce państwowej.
Zwiększenie roli ZSRR: W konstytucji uwzględniono zapisy o „przewodniej roli” ZSRR w sprawach międzynarodowych.

„Nowelizacja konstytucji miała na celu umocnienie systemu komunistycznego i podporządkowanie Polski ZSRR.”

Kim był Leonid Breżniew?

Leonid Breżniew był przewodniczącym Komitetu Centralnego KPZR i liderem ZSRR w okresie rządów Gierka. Jego polityka wspierała Gierka w realizacji jego celów, ale także wymuszała na Polsce przestrzeganie ścisłych zasad politycznych związanych z sojuszem z ZSRR.

„Breżniew był głównym sojusznikiem Gierka w okresie, kiedy Polska była głęboko związana z ZSRR.”

Obraz przedstawia Leonida Breżniewa, lidera Związku Radzieckiego w latach 70. Breżniew siedzi za biurkiem w eleganckim, ciemnym garniturze, ozdobionym charakterystycznymi medalami, które podkreślają jego pozycję polityczną i zasługi. Na biurku znajdują się dokumenty, a w tle widoczna jest flaga ZSRR, co akcentuje jego rolę jako przywódcy wschodniego bloku. Atmosfera jest poważna, odzwierciedlająca autorytet Breżniewa i jego wpływ na politykę krajów bloku wschodniego, w tym Polski.

Polska Rzeczpospolita Ludowa w czasach Edwarda Gierka (1971–1976) – Poziom 4

Okoliczności objęcia władzy przez Edwarda Gierka:

Grudzień 1970: Po wydarzeniach grudniowych, w których zginęło wielu robotników, Edward Gierek został wybrany na stanowisko I sekretarza KC PZPR, zastępując Władysława Gomułkę.
Polityka zmian: Gierek obiecał zmiany i poprawę warunków życia, korzystając z kredytów zagranicznych, co miało umożliwić rozwój gospodarki.

„Gierek przejął władzę po krwawych protestach, obiecując zmiany, które miały poprawić życie Polaków.”

Zmiany wprowadzone w Konstytucji PRL w 1976 roku:

Wzmocnienie roli PZPR: Nowelizacja konstytucji wprowadziła zapisy podkreślające kierowniczą rolę PZPR w państwie.
Zwiększenie wpływów ZSRR: Została wzmocniona zależność Polski od ZSRR, co zostało wyrażone w preambule konstytucji.

„Zmiany w konstytucji z 1976 roku umocniły autorytarne rządy partii i wpływy ZSRR na Polskę.”

Cele reformy administracyjnej z 1975 roku:

Podział administracyjny: Reforma administracyjna z 1975 roku miała na celu zwiększenie efektywności zarządzania państwem przez podział kraju na 49 województw, zamiast wcześniejszych 17.
Centralizacja władzy: Wprowadzenie bardziej scentralizowanego modelu zarządzania, co miało usprawnić kontrolę nad regionami.

„Reforma administracyjna była próbą poprawy zarządzania, ale zwiększyła biurokrację i skomplikowała strukturę administracyjną.”

Koncepcja „drugiej Polski” i „propaganda sukcesu”:

„Druga Polska”: Projekt Gierka zakładał modernizację gospodarki, budowę nowych osiedli i rozwój przemysłu, na co przeznaczono kredyty zagraniczne.
Propaganda sukcesu: Gierek stosował intensywną propagandę, która miała na celu przedstawienie Polski jako rozwijającego się kraju. Inwestycje były pokazywane jako przejaw sukcesów PRL, mimo wzrastającego zadłużenia.

„Propaganda sukcesu miała na celu ukrycie problemów związanych z długiem i trudnościami gospodarczymi.”

Elementy polityki ekipy Gierka, które zapewniały rządzącym poparcie społeczne:

Poprawa warunków życia: Gospodarka opierała się na obietnicach podwyżek płac, inwestycji w przemysł oraz dostępności dóbr konsumpcyjnych.
Zwiększenie dostępności towarów: Rozwój sklepów Pewex, które oferowały luksusowe towary dla obywateli, wzmacniał wrażenie poprawy jakości życia.

„Polityka Gierka dążyła do poprawy życia obywateli poprzez inwestycje, ale zapłacono za nią rosnącym zadłużeniem.”

Przemiany w Konstytucji PRL w 1976 roku a protesty społeczne:

Protesty 1976 roku: Po zmianach w konstytucji wybuchły protesty, głównie w Radomiu i Ursusie, spowodowane podwyżkami cen żywności.
Zdecydowana reakcja władzy: Protesty zostały brutalnie stłumione, a władze ogłosiły stan wojenny w wielu regionach.

„Zmiany w konstytucji oraz podwyżki cen wywołały masowe protesty, które zostały stłumione przez władze.”

Wskazanie kluczowych postaci:

Piotr Jaroszewicz:
- Premier PRL w latach 1970–1980, który wspierał politykę Gierka, ale odpowiedzialny za problemy związane z zadłużeniem kraju.
Richard Nixon:
- Prezydent USA, który w czasie rządów Gierka nawiązał współpracę z Polską, m.in. w zakresie gospodarki.
Jimmy Carter:
- Prezydent USA po Nixonie, który promował prawa człowieka, a jego polityka wpłynęła na stosunki Polski z USA.

„Nixon i Carter byli ważnymi postaciami w relacjach międzynarodowych Polski, z naciskiem na poprawę stosunków z Zachodem.”

Wyjaśnienie pojęcia „półkownik”:

Półkownik: Określenie, które w PRL było używane w odniesieniu do członków rządu lub wyższych oficerów wojska, którzy byli członkami PZPR i często pełnili rolę reprezentantów władzy.

„Półkownik to osoba związana z władzą, która mogła kontrolować lub wpływać na ważne decyzje polityczne.”

Scena przedstawia formalną salę parlamentarną podczas wprowadzania zmian do Konstytucji PRL w 1976 roku. Na pierwszym planie widoczni są urzędnicy podpisujący dokumenty, które umacniają kierowniczą rolę Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). W tle znajdują się symbole państwowe: czerwona flaga ZSRR oraz polska flaga z elementami komunistycznymi, symbolizujące wpływ Związku Radzieckiego na politykę Polski. Atmosfera obrazu jest formalna i podkreśla dominację polityczną PZPR oraz zależność Polski od ZSRR w tym okresie.

Polska Rzeczpospolita Ludowa w czasach Edwarda Gierka (1971–1976) – Poziom 5

Geneza przejęcia władzy przez Edwarda Gierka:

Grudzień 1970: Po wydarzeniach grudniowych, które były wynikiem protestów robotniczych, Władysław Gomułka ustąpił ze stanowiska I sekretarza PZPR. W wyniku kryzysu politycznego, Edward Gierek, dotychczasowy członek partii, przejął władzę.
Populistyczne obietnice: Gierek obiecał poprawę warunków życia obywateli i modernizację gospodarki, co miało na celu odbudowanie zaufania społecznego.

„Gierek przejął władzę po masowych protestach, oferując zmiany, które miały poprawić codzienne życie Polaków.”

Otwarcie PRL na Zachód dokonane w czasach rządów Edwarda Gierka:

Dyplomacja wschodnia i zachodnia:
- Gierek rozpoczął proces zbliżania się do krajów zachodnich, szczególnie Niemiec Zachodnich, poprzez podpisanie umów o współpracy gospodarczej.
- Zwiększenie kontaktów z Zachodem było częścią dążenia do uzyskania kredytów i inwestycji zagranicznych.
Zwiększenie dostępu do zachodnich towarów:
- Otwarcie rynku PRL na towary zachodnie, takie jak samochody (np. Fiat 126p), elektronikę, a także powstanie sklepów Pewex, które oferowały dobra niedostępne w zwykłych sklepach.

„Otwarcie Polski na Zachód miało na celu pozyskanie technologii, kredytów oraz poprawienie jakości życia obywateli, ale również wiązało się z zadłużeniem kraju.”

Trzy kluczowe reformy Edwarda Gierka:

Reforma gospodarcza (1971–1976):
- Zainwestowanie w przemysł, zwłaszcza w sektorze energetycznym i hutniczym, z wykorzystaniem kredytów zagranicznych. Skierowanie większych nakładów na rozwój infrastruktury.
Reforma administracyjna (1975):
- Zmiana podziału administracyjnego Polski z 17 na 49 województw, co miało poprawić efektywność zarządzania.
Reforma rolna:
- Zmniejszenie roli sektora rolniczego w gospodarce, modernizacja wsi, poprawa mechanizacji, ale również związana z importem zboża.

„Reformy Gierka miały na celu modernizację gospodarki, ale kosztem dużych kredytów zagranicznych i wzrastającego zadłużenia.”

Skutki nowelizacji Konstytucji PRL w 1976 roku dla PZPR i polskiego społeczeństwa:

Wzmocnienie roli PZPR: Nowelizacja Konstytucji z 1976 roku utrwaliła przewodnią rolę PZPR, a także podkreśliła związek z ZSRR, co miało umocnić system komunistyczny w Polsce.
Protesty społeczne: Nowelizacja konstytucji i jej zmiany, zwłaszcza dotyczące wzmocnienia wpływów ZSRR, wywołały protesty w 1976 roku, które zostały brutalnie stłumione przez władze.

„Nowelizacja konstytucji umocniła wpływy ZSRR, co spotkało się z oporem społecznym, szczególnie wśród robotników i intelektualistów.”

Elementy polityki Gierka, które miały zapewnić rządzącemu poparcie społeczne:

Obietnice podwyżek i poprawy warunków życia: Wzrost płac, rozwój nowych osiedli mieszkaniowych i infrastruktury. Kredyty zagraniczne pozwalały na poprawę jakości życia obywateli.
Propaganda sukcesu: Intensywna kampania medialna, która przedstawiała osiągnięcia Gierka w zakresie rozwoju przemysłu, kultury i infrastruktury, jako znak postępu.

„Polityka Gierka była ukierunkowana na poprawę warunków życia obywateli, ale zapłacono za nią rosnącym zadłużeniem i problemami gospodarczymi w przyszłości.”

Kluczowe postacie i ich rola:

Piotr Jaroszewicz: Premier PRL, który wspierał politykę Gierka w zakresie rozwoju gospodarczego i pozyskiwania kredytów zagranicznych.
Richard Nixon: Prezydent USA, który popierał politykę odprężenia i współpracy gospodarczej z PRL, co miało korzystny wpływ na rozwój kraju.
Jimmy Carter: Prezydent USA, który promował prawa człowieka i wpływał na stosunki PRL z Zachodem, zmieniając podejście do współpracy międzynarodowej.

„Postacie takie jak Nixon i Carter miały wpływ na politykę zagraniczną Gierka, sprzyjając rozwojowi kontaktów z Zachodem.”

Wyjaśnienie pojęcia „półkownik”:

Półkownik: Określenie odnoszące się do wyższych członków partii lub wojska, którzy mieli znaczący wpływ na polityczne decyzje PRL.

„Półkownik to funkcjonariusz partyjny lub wojskowy, który pełnił ważną rolę w systemie władzy PRL.”

Polska Rzeczpospolita Ludowa w czasach Edwarda Gierka (1971–1976) – Poziom 6

Ocena postawy posła Stanisława Stommy w 1976 roku:

Tło sytuacji: W 1976 roku, po ogłoszeniu podwyżek cen żywności, w Polsce wybuchły protesty robotnicze, szczególnie w Radomiu i Ursusie. Stanisław Stomma, poseł z ramienia PZPR, podczas obrad Sejmu publicznie wyraził krytykę wobec polityki rządu Gierka.
Obywatelskie nieposłuszeństwo: Stomma, poprzez swoją postawę, stał się jednym z nielicznych członków partii, którzy publicznie sprzeciwili się decyzjom rządu. Jego wystąpienie było przykładem obywatelskiego nieposłuszeństwa, gdyż zdecydował się mówić prawdę o trudnościach, przed którymi stał kraj, pomimo ryzyka politycznego.
Ocena: Choć Stomma działał w ramach systemu komunistycznego, jego decyzja może być uznana za przykład postawy obywatelskiej odwagi, bo podjął publiczną krytykę rządu, by walczyć o dobro obywateli.

„Postawa Stommy w 1976 roku była wyrazem obywatelskiego nieposłuszeństwa, ponieważ sprzeciwił się polityce rządu, mimo że sam należał do partii.”

Przygotowanie i moderowanie debaty klasycznej na temat: „Edward Gierek – funkcjonariusz systemu komunistycznego czy nowator, który otworzył Polskę na Zachód?”:

Funkcjonariusz systemu komunistycznego:
- Kontynuacja polityki PRL: Gierek, mimo chęci wprowadzenia zmian, był w pełni związany z komunistycznym systemem władzy. Jego władza opierała się na utrzymaniu ideologii komunistycznej, w tym ścisłych więzach z ZSRR.
- Zmiana w systemie, ale bez zmiany ustroju: W jego czasach doszło do zmian administracyjnych i gospodarczych, ale nie zmieniły one charakteru systemu totalitarnego, który zdominował życie społeczne.
Nowator, który otworzył Polskę na Zachód:
- Otwarcie na Zachód: Gierek zdecydował się na modernizację Polski, pozyskując kredyty zagraniczne, otwierając Polskę na inwestycje oraz importując nowoczesną technologię z krajów kapitalistycznych. Jego polityka zbliżyła Polskę do Zachodu, zwłaszcza pod względem gospodarczym.
- Zmiany w życiu codziennym: Gospodarka rynkowa zaczęła być bardziej widoczna w PRL, powstawały sklepy Pewex, oferujące towary niedostępne w standardowych sklepach, a standard życia społeczeństwa zaczął wzrastać.
Moderowanie debaty:
- Pytania:
  - Czy Gierek, jako funkcjonariusz PZPR, mógł wprowadzić zmiany systemowe, czy jego działania były ograniczone przez ideologię?
  - Jakie były skutki otwarcia Polski na Zachód? Czy było to korzystne dla społeczeństwa, mimo wzrastającego zadłużenia kraju?
- Argumenty:
  - Za funkcjonariuszem systemu: Gierek był częścią systemu, który nie pozwalał na zmianę fundamentów politycznych kraju.
  - Za nowatorem: Jego otwarcie na Zachód przyczyniło się do modernizacji przemysłu i dostępu do technologii, a także zwiększenia dobrobytu społeczeństwa.

„Debata powinna uwzględnić złożoność polityki Gierka – z jednej strony był funkcjonariuszem komunistycznego reżimu, a z drugiej wprowadził zmiany, które miały otworzyć Polskę na współczesny świat.”